RTL en TIEN combinatie

RTL-Tien combi: herstel van een commercieel duopolie

Gepubliceerd op donderdag 19 april 2007

---ANALYSE--- De consequenties voor de RTL Group van een eventuele aankoop van Tien zullen zich op veel terreinen doen voelen. Circa één maand geleden lekte uit dat John de Mol hard bezig is 'zijn' zender Tien te verkopen. Woensdag meldde het Algemeen Dagblad de haar bekende details van een mogelijke verkoop aan RTL. Officieel ontkent noch bevestigt Talpa Media Holding de berichten. Het beursgenoteerde RTL Group SA, waar RTL Nederland onderdeel van is en die bij bepaalde strategische ontwikkelingen een meldingsplicht heeft, geeft geen commentaar. Welingelichte kringen melden dat gesprekken met meerdere partijen nog steeds gaande zijn. Maar RTL Nederland is het meest kansrijk. SBS Broadcasting en KPN worden ook genoemd, maar lijken niet echt in de 'picture' te staan. Gesprekken met SBS Broadcasting BV lijken officieel aan de orde, maar de realiteit is dat, doordat de internationale 'moeder' SBS Broadcasting SARL door eigenaren KKR en Permira dit jaar worden ondergebracht bij het in Duitsland gevestigde ProSiebenSat.1 Media AG, er geen rol van betekenis voor De Mol is weggelegd. Bovendien vindt SBS de te betalen prijs te hoog. Televisie-omzet terug De televisie-omzet van RTL 4, RTL 5 en RTL 7 daalde in 2006 met 9,7 miljoen euro naar 324,1 miljoen euro; dankzij de interactieve (belspellen!) en nieuwe media-omzet steeg de totale omzet wel. Dankzij intensieve kostenbesparing en het beëindigen van radio-activiteiten wist RTL haar resultaat te verbeteren. Maar de resultaten staan hevig onder druk, met name door de teruggaande televisie-omzetten. Het deze week verschenen jaarverslag van RTL Group toont aan dat RTL in 2006 37,9 % van de totaal te verdelen reclametelevisie-omzet in handen heeft. Die van Talpa TV BV wordt op 5,5 % geschat. Tezamen zou dit resulteren tot een herstel van verhoudingen: RTL zou terugkomen op het niveau van dé dominante speler met ruim 40 % van de markt. SBS Broadcasting BV haalde in Nederland volgens de RTL-cijfers 28 % van de reclamemarkt. Met de verkoop van Tien aan RTL zou het commerciële duopolie zijn teruggekeerd, waarbij nagenoeg de gehele commerciële televisiemarkt is verdeeld tussen RTL en SBS. De publieke zenders halen via de STER 22 % van de totale reclametelevisie-omzet, die positie staat min of meer vast. Kijkcijfers houden overigens niet automatisch een rechtstreeks verband met inkomsten, zo blijkt eens te meer uit de kijkcijfers. RTL haalde in 2006 29,9 % marktaandeel in de avonduren in de commerciële doelgroep 20-49 jarigen; SBS 24,4 %, Talpa 5,7 % en de publieke zenders 26,4 %. MTV Networks mag dan de 'rest' opvullen. Het is overigens geen geheim dat over tarieven en contracten in de reclametelevisiewereld bepaalde afspraken tussen concurrenten worden gemaakt. Mededingingswet of niet. Fons van Westerloo zei dit enkele jaren geleden nota bene zelf op een omroepcongres. Talpa was in die zin wellicht een verstorende factor. Maar welke prijs betaalt RTL om die uit de weg te krijgen en waarom? Aandelen in plaats van geld? De te betalen prijs is vrij hoog. En de bedrijven van John de Mol spelen daar handig op in. Als het juist is wat het Algemeen Dagblad meldt, zal RTL Nederland een minderheidsaandeelhouder verkrijgen met een gegarandeerd productie-afnamecontract. Of en in hoeverre dit verband houdt met het bod dat John de Mol samen met het Berlusconi-bedrijf Mediaset heeft gedaan op Endemol, is niet duidelijk. Wel is duidelijk dat RTL Group GÉÉN interesse heeft in het bezit van Endemol. Een gegarandeerd productie-afnamecontract en minderheidsaandeelhouder zijn in ieder geval wel twee zaken waarmee RTL Group in Nederland niet de beste ervaringen heeft. Het langdurige gegarandeerde afname-contract met Endemol leidde destijds veelvuldig tot spanningen tussen RTL en Endemol, toen John de Mol daar nog de leiding had. Te meer omdat RTL zich te zeer verbonden voelde aan de afnameplicht en minder bij bijvoorbeeld de eigen productiemaatschappij Blue Circle kon afnemen. De status van minderheidsaandeelhouder van RTL Nederland, betekent in de opzet zoals geschetst, dat John de Mol enerzijds strategische informatie en enige sturing kan geven aan de kant van RTL Nederland, en anderzijds, dankzij de afnameplicht, als het ware aan twee kanten van het schaakbord kan spelen. Toen Vereniging Veronica minderheidsaandeelhouder was van RTL, brak het de bedrijfsvoering op, door verschil van inzicht over de te varen koers. Dit leidde tot de situatie dat RTL Group er de voorkeur aan gaf alle aandelen van RTL Nederland te bezitten. In die zin zou het opvallend zijn dat RTL niet middels directe betaling de overname van de Nederlandse r/tv activiteiten van Talpa Media Holding zou betalen, maar middels aandelen. Maar als dit soort problemen opduiken, is te verwachten dat dit na de pensionering van de thans 61-jarige RTL-directeur Fons van Westerloo het geval zal zijn. Radio Na het echec van RTL FM en Yorin FM (de eerste moest stoppen vanwege een rechterlijke uitspraak ende tweede werd verkocht vanwege teleurstellende resultaten), zou RTL Group in Nederland terugkeren met radio-activiteiten. Onderdeel van de overeenkomst zou immers zijn dat de Vrije Radio Omroep Nederland, oftewel Radio 538 en waarschijnlijk ook Radio 10 Gold alsmede Juize FM en Radio Digitaal naar RTL gaan. Het Vlaamse 4FM en het Deense Radio 100FM zouden buiten de overeenkomst blijven. RTL zou hiermee in één klap commercieel marktleider worden in het radiolandschap waar ze sinds haar aanwezigheid in Nederland in 1989, altijd met veel moeite de radio-activiteiten handen en voeten wist te geven. De vraag is of RTL op lange termijn de radio-activiteiten blijvend tot een succes zal weten te maken op het moment dat ze zich intensief met de radiozenders bezig zal houden. Toeval of niet, deze week werd bekend dat, als gevolg van de intrekking van de licentie van RTL FM, het bedrijf een schikking met de regering heeft weten te sluiten. De regering betaalt RTL een onbekend bedrag voor het intrekken van de FM-licentie van RTL FM (die alsnog na uitspraak van de rechter naar 100%NL gegaan). Tien naar Luxemburg? De verwachting is dat Tien als zender ophoudt te bestaan bij een overeenkomst met RTL. RTL opent dan 'formeel' een nieuwe zender (RTL 8 of RTL 10) die - net als RTL 4, RTL 5 en RTL 7 - officieel een Luxemburgse zender is, om de Nederlandse mediawet en het Nederlandse mediatoezicht van het Commissariaat voor de Media volledig te ontduiken. Succesvolle programma's van Tien kunnen dan worden gespreid over de vier RTL-zenders. De vraag is echter welk format die 'vierde' RTL-zender zal verkrijgen. Voetbal Een snelle rekensom bepaalt dat door de dure producties waar Tien aan vastzit, er flink moet worden geïnvesteerd in de continuering van bestaande contracten. Niet alleen de contracten van het Eredivisie-voetbal, maar ook de Eerste Divisie, de Nederlandse Elftal wedstrijden, de KNVB Beker en Jong Oranje moeten dan niet alleen worden overgenomen, maar ook geproduceerd. In totaal wellicht een kostenpost van 80 miljoen euro op jaarbasis. RTL Nederland heeft tot nu toe, vanwege dit soort hoge kostenposten, zich afzijdig gehouden bij het bemachtigen van zoveel grote sportcontracten. Anderzijds verloopt na seizoen 2007/2008 het Eredivisievoetbalcontract, dat mogelijk op een andere wijze zal worden aanbesteed. RTL zal wellicht een deel van de voetbalrechten moeten afstoten (de vrijdagavondlive-uitzendingen en de tweede maandag-samenvatrechten), aangezien die niet tegelijkertijd met de Eredivisie-samenvatrechten in één hand mogen zijn volgens de Eredivisie-regels. Restpartijen Tenslotte is de vraag wat de positie van de Rabobank Nederland zal zijn. Zij hebben immers 20 % van Talpa Media Holding in handen. De vraag is of Rabobank Nederland geïnteresseerd is om in de nieuwe opzet 20 % van een minderheidsbelang in RTL Nederland te bezitten, waarbij mogelijk alleen de contentlicentie/productie, een digitale divisie en muziekdivisie overblijven in dit bedrijf met onder andere garantie-afname afspraken met RTL Nederland. Zoals al eens eerder gemeld, brengt de overeenkomst in ieder geval de familie Van Westerloo dichter bij elkaar (Fons van Westerloo, zoon Remko van Westerloo thans programmadirecteur bij Tien, neef Arjen van Westerloo werkzaam op de Tien-sportafdeling, alsmede dochter Marjolein van Westerloo via Strix producent van Expeditie Robinson en Ronald Goes, directeur van Talpa Media Holding).